MARKETING EXPERIENCE – CÂU CHUYỆN XIN VIỆC TẠI UK

Mình kể sơ lược về background và tình huống xin việc của mình để các bạn sinh viên đối chiếu và cân nhắc có thể ứng dụng bao nhiêu phần trong kinh nghiệm này cho hoàn cảnh mỗi bạn.

Mình yêu thích lĩnh vực Marketing từ rất lâu, nhưng ban đầu định hướng nghề nghiệp của mình là Marketing Consultancy. Mình theo đuổi công việc Market Research và Marketing Consultancy được 4 năm ở một công ty nước ngoài ở Việt Nam, trong đó có 1 năm đảm nhận vai trò Marketing Communication.

Công việc của một Marketing Consultant thiên về “Thinker” và “Advisor”, trong khi Marketing Communication thiên về “Doer”. Từ đây mình muốn phát triển thêm vai trò “Doer” và quyết định học lên Thạc Sỹ với khóa MSc Marketing Management ở University of Southampton (UoS). Sau khi tốt nghiệp, mình kiên trì tìm việc ở lĩnh vực này ở các vị trí Marketing Executive, Marketing Officer, Digital Marketing Executive, v.v. May mắn là mình không bị hạn chế về rào cản visa đối với quyền làm việc ở UK, vì mình thuộc diện Dependent Visa theo chồng đang học PhD. Do đó, mình không cần phải tìm công ty có visa sponsorship và có nhiều lựa chọn hơn khi tìm việc. Hầu hết các job board websites (jobsites) cũng thông báo là job seekers phải có quyền làm việc ở UK. Mình rất mong bạn nào đã thành công khi tìm việc ở công ty sponsoring visa sẽ chia sẻ cho mọi người biết.

Quay lại tình hình xinh việc của mình lúc đấy. Mình tạo profiles và đăng CV ở nhiều jobsites (ví dụ: MySouthamptonJobs, MyHampshireJobs, MyUkJobs, Total Jobs, Indeed, Reed, CV-Library, TalentSpa, SimplyMarketingJobs, GraduateJobSouth, Monster, v.v.). Mình nộp hồ sơ cho hơn 30 vị trí đăng tuyển; và tất cả các hồ sơ được viết sao cho phù hợp nhất với từng vị trí, đặc biệt có những hồ sơ mình mất hơn một tuần để viết (tùy thuộc vào độ khó và yêu cầu riêng của từng công ty). Có 2 công ty trong số này liên lạc với mình để phỏng vấn; tuy nhiên một công ty thì giờ giấc làm việc không phù hợp nên mình đành phải từ bỏ sau đó, một công ty thì cáo lỗi là nhân viên định nghỉ việc rút lại đơn thôi việc nên vị trí này không cần tuyển nữa. Tuy nhiên, mình nhận được những cơ hội khác từ các Recruitment Agents và Employers chủ động đi tìm ứng viên thông qua chức năng lọc tìm profiles và CV của ứng viên. 9 công ty gọi mình phỏng vấn, và 2 trong số này rất phù hợp với mong muốn của mình về vị trí công ty, giờ giấc và đặc thù công việc. Phần lớn các công ty này tìm thấy CV của mình trên Reed và Total Jobs. Các bạn có thể cân nhắc tập trung vào 2 websites này để tăng khả năng được tìm kiếm bởi các nhà tuyển dụng.

Đáng tiếc là mình không có kinh nghiệm thành công khi nộp hồ sơ xin việc. Có thể vì những vị trí đó có tính cạnh tranh cao và mình chưa có kinh nghiệm làm việc ở Anh; mình cũng hiểu rõ nếu có người bản xứ hay Châu Âu có kinh nghiệm làm việc tương đương mình thì họ sẽ attractive hơn mình nhiều. Nhưng như vậy cũng có nghĩa là bạn hoàn toàn có thể tìm được việc ở Anh khi cơ duyên đến với bạn như mình. Cơ duyên đến với mình khi 2 công ty đó tìm thấy CV của mình và cho mình cơ hội phỏng vấn. Mình nhận được offer của cả 2 công ty sau 3 vòng phỏng vấn và test, trong đó mình accep offer của công ty đã cho mình offer trước. Mình muốn chia sẻ chủ yếu về kinh nghiệm phỏng vấn và làm test. Có 5 bí quyết mình đúc rút được:

Justify your eligibility with STARR – Situation Task Action Result Reflection

Mình áp dụng phương pháp này rất nhiều khi trả lời phỏng vấn và cảm thấy có hiệu quả (căn cứ vào phản ứng và sắc mặt của interviewer). Đảm bảo 5 yếu tố này giúp câu trả lời của mình thêm sức thuyết phục và thực tế.

Interviewer hỏi mình về khả năng lên kế hoạch và thực hiện một marketing campaign. Mình đưa ra một marketing campaign từng thực hiện ở công việc trước đây.

– SITUATION: hoàn cảnh và mục tiêu của chiến dịch đó.

– TASK: từ đó mình research market, brainstorm idea, plan budget và xác định nhiệm vụ cụ thể (thể hiện khả năng mình xác định task từ situation, chứ không phải chỉ kể lại task mình được Manager giao, từ đây thể hiện khả năng hoạch định, quản lý rủi ro và tự làm việc một mình không cần nhiều support/guidance của Manager).

– ACTION: những hoạt động cụ thể, vd: marketing channels, tools, messages, agencies/suppliers, problems and solutions, how to measure effects (mình nhấn mạnh những yếu tố cuối để khiến câu trả lời sát thực tế và thể hiện khả năng xử lý khó khăn)

– RESULT: chiến dịch này giúp công ty tăng bao nhiêu danh thu, danh tiếng, khách hàng (cả tốt lẫn xấu, nếu kết quả không được tốt thì đúc rút kinh nghiệm cho chiến dịch sau)

– REFLECTION: yếu tố này có thể bị bỏ qua vì thời gian để bao hàm 4 yếu tố trên đã khá dài rồi, nhưng mình nghĩ nên cố gắng nhấn mạnh yếu tố này. Lúc này, mình tóm lại là từ kinh nghiệm đó, mình đã phát triển bản thân như thế nào, học hỏi được thêm kỹ năng gì, và nhấn mạnh những kỹ năng sẽ giúp mình áp dụng vào công việc đang ứng tuyển. Bởi vì, mục đích của câu hỏi này không phải chỉ để biết bạn đã làm được gì, mà là bạn có thể đóng góp được gì cho công việc này từ kinh nghiệm của bạn.

Để nói hết cả 5 yếu tố có thể rất dài, nhưng interviewer sẽ không đủ kiên nhẫn để nghe hết, có thể ngắt và khiến bạn mất đi mạch ý tưởng. Cho nên mình ráng chỉ nói trong 2-3 phút, lướt S-T, chú trọng hơn vào A-R-R, và chỉ nêu những chi tiết quan trọng nhất thể hiện kỹ năng mà mình nghĩ là phù hợp với công việc ứng tuyển.

Have clear ambition of your career progress and contribution to the company.

Interviewer hỏi mình: What do you see yourself in the next five years?

Mình nghĩ họ không chỉ muốn biết mình có tham vọng trong công việc hay không mà còn xem mình có đường hướng cụ thể và thực tế để đạt được tham vọng đó hay không. Tóm lại, nên thể hiện là mình Sống Có Mục Tiêu và Định Hướng. Vì vậy, mình cũng Dream Big là mình có thể trở thành Marketing Director của Pairview vào 5 năm tới.

– Mình đưa ra một cái plan sẽ làm gì để có thể đạt được vị trí này (e.g. not only finish the job but also think further for the company development, take challenge and be willing to assume a higher responsibility when asked to prove my capabilities, proactively learn more advanced & managerial skills to pursue a higher position).

– Mình cũng nêu lý do mình nghĩ là có thể đạt được ambition này (ví dụ: ở công việc trước, mình thể hiện khả năng học hỏi nhanh, cầu tiến, sẵn sàng tiếp nhận thử thách, đã được thăng tiến, khen thưởng. Nói chung, mình ráng xâu chuỗi hết những thành tích ở công việc trước để thể hiện khả năng phát triển bản thân.

– Tuy nhiên đó là tương lai xa, mình kéo họ về với thực tế và nêu lên những gì mình có thể đạt được trong 3-6 tháng đầu tiên làm việc, để chứng tỏ bản thân và vượt qua probation period. Mình cũng đưa ra nhận xét về website, social media pages của cty, positioning và products của cty, và đề xuất một số ý tưởng marketing để phát triển công ty.

Tóm lại, hãy có định hướng nghề nghiệp thực tế và kế hoạch phát triển bản thân cùng với công ty. Công ty có phát triển thì bản thân mới có thể phát triển được.

Emotion touches the audience’s heart. Bring emotion to your offer (yourself).

Trong 10 adverts bạn xem và nghĩ “mình sẽ mua xài thử cái này”, có bao nhiêu cái bạn có ý định mua chỉ vì được quảng cáo là good quality/function. Mình thì 10/10 không phải do mẩu quảng cáo bảo là sản phẩm tốt, mà thường vì mình có ấn tượng tốt với nó thông qua thông điệp, cách thức nó truyền tải, hay nói cách khác, mình có cảm tình và có thể liên hệ bản thân với sản phẩm thông qua thông điệp quảng cáo. Khi mình học marketing ở UoS, mình được biết là phần lớn khách hàng ra quyết định theo cảm xúc, và sau đó giải thích những quyết định đó bằng lý lẽ phù hợp. Employer thì không phải khách hàng thông thường và sẽ ít cảm tính vì họ tuyển người để làm được việc và mang lại doanh thu cho cty, nhưng mình nghĩ gây dựng cảm tình với interviewer sẽ có ảnh hưởng tốt đến quyết định của họ nếu như họ đang cân nhắc giữa mình và một ứng viên tương đương.

Mỗi bạn sẽ có cách gây cảm tình khác nhau, mình thì cố gắng gây ấn tượng bằng niềm đam mê của mình với marketing và công việc này. Vì mình có sự yêu thích thực sự nên thể hiện nó cũng dễ và tự nhiên. Ví dụ: mình bảo là mình đã đeo đuổi lĩnh vực này 4-5 rồi và còn học lên cao để hiểu và có thể ứng dụng nó một cách chiến lược và hiệu quả hơn. Mình tốt nghiệp được 3 tháng và chỉ tìm việc ở các vị trí này, dù gặp nhiều khó khăn nhưng mình chưa từ bỏ. Họ hỏi tại sao, mình trả lời là: Marketing creates additional value for the product and drive greater business successes, v.v. Các bạn hãy tự suy ngẫm cách thức gây cảm tình của riêng mình nha.

Differentiate your colour

Mỗi người có một cá tính, sắc thái riêng, nên bạn đừng ngại thể hiện nó. Mình nghĩ như thế sẽ giúp interviewer dễ dàng phân biệt bạn với những ứng viên khác. Và quan trọng là nhấn mạnh cá tính đó phù hợp với công việc bạn ứng tuyển như thế nào. Quan trọng hơn nữa là bạn có thể chứng minh điểm khác biệt đó đã giúp bạn thành công trong công việc trước như thế nào. Có thể bạn sáng tạo, hài hước, linh hoạt, năng động, ăn nói giỏi, cẩn thận, để ý chi tiết…

Họ hỏi mình: “Give 3 words that best describe yourself”. Câu này thường được hỏi khi phỏng vấn lắm. Mình đưa ra 3 từ, một trong số đó là Positive. Mình giải thích là bản tính khá lạc quan và có suy nghĩ tích cực. Sự lạc quan này có được nhờ mình đã trải qua nhiều khó khăn và áp lực trong công việc cũ, từ đó mình rút ra chỉ có lạc quan mới giúp mình vượt qua khó khan và trở nên tiến bộ. Đó là lý do mình sát cánh cùng với các đồng nghiệp cũ qua nhiều biến cố và cống hiến cho công ty suốt 4 năm. Điều đó chứng tỏ công việc giúp mình trưởng thành và mình hy vọng sẽ trưởng thành hơn nữa với công việc này. Tóm lại, bạn nên cố gắng thể hiện cá tính bản thân. Một trong những cách gây cảm tình là tell your own story bởi vì nó rất thật và interviewer có thể liên hệ bản thân họ với bạn.

Bí quyết cuối cùng này không liên quan trực tiếp đến kỹ năng trả lời phỏng vấn. Nhưng nó là bí quyết sống còn với mình. Mình rất mừng là đã tập trung học hành khi vẫn đang học MSc Marketing Management. Chắc vì sự yêu thích đối với lĩnh vực này, nên mình đã học không chỉ vì hoàn thành assignment hay exam mà để hiểu rõ ràng hơn, sâu sắc hơn. Và khi đi phỏng vấn những vòng đầu, mình đã bị hỏi toàn liên quan đến những cái đã học. Mình rất bất ngờ, không phải vì trúng tủ, mà vì những kiến thức mình được học ở trường lại sát thực tế đến vậy (dĩ nhiên điều này sẽ khác tùy lĩnh vực và công ty).

Ở vòng cuối cùng là một problem-solving test, họ đưa ra case study về một công ty giả định. Đó là một công ty Airline đang muốn thiết lập đường bay đến một hòn đảo mới ở giữa Atlantic. Giả sử mình là Marketing Manager, bên cạnh mình còn có 8 managers khác. Mình phải lên marketing strategy làm sao để promote cái flight route này, bao gồm, target customers, positioning, marketing channels to target them, what is the campaign and message, design poster and slogan for the campaign, how to deal with competitors, how much is expected profit and ROI, how to ensure the plan will work, what aircraft used for the route, flight fare. Bên cạnh đó, mình được cung cấp thông tin về các loại aircraft, các chi phí cho một chuyến bay, báo cáo làm việc của các managers kia về supply chain, airport, engine, human resource, risk management. Rất nhiều thông tin, và phải nói là mình đã bị choáng hết 5 phút đầu. Nhưng sau khi bình tĩnh đọc hết documents, mình cũng lọc được những thông tin quan trọng nhất để tính toán cost, profit, ROI, brainstorm ideas for the marketing campaign, cuối cùng trình bày trên flip charts và thuyết trình cho interviewers.

Điều gì đã khiến mình giữ được bình tĩnh và vượt qua được cái test này. Vì dạng case study này mình đã làm nhiều lần trong lớp học môn Strategic Marketing Decision và làm exam môn này. Vì vậy, hãy học hành thực sự khi bạn đang đi học nhé.

Mình đã viết note này để chia sẻ với Vietnamese Society at UoS ở trang Facebook của hội vào tháng 1/2015 khi mình mới nhận job offer của Pairview. Mình rất vui được đăng lại chia sẻ này ở trên Scholarship Planet và hi vọng sẽ ngày càng có nhiều bạn sinh viên đạt được thành công trong hành trình du học và tìm được công việc mơ ước.